İAİDO NEDİR?

İai Geleneği

Mitolojik devirlerden beri "İai", büyük kılıç sanatı olarak anılır. Tarihçesi, kılıç yapımının mükemmelliğe ermesiyle içiçedir ve gelişimi Japon savaş sanatları içinde merkezi bir rol oynar.

Nesiller boyu aktarımla gelişen İai geleneği, 600 yıl önce Hayashizaki Shigenobu'nun elinde belirgin kimliğine kavuşmuştur. Eski Oshu eyaletinde doğan Shigenobu, Yamaga eyaletinin Tateoka-Chô şehrindeki Hayashizaki Myôjin tapınağına dua etmeye gitmişti. Aniden gelen bir aydınlanmayla, İai'ın doğasındaki gerçeğe ulaşıverir. İai'ı sistemli bir hale getirerek başlı başına bir bujutsu (savaş sanatı) kurar, adını da Hayashizaki-Ryu ya da Shigenobu-Ryu koyar. Ölümünden bu yana İai'ın dahi yaratıcısı ve kurucusu olarak anılır. Bugün yaklaşık yirmi beşi yaşayan pek çok İai stiline öncülük etmiştir.

İai Uygulaması

Zırh (bogu) ve bambu kılıç (Shinai) kullanan iki Kendocu, kimin kazandığını ve kimin yenildiğini belirleyecek bir maç yapar. İaido ise, hayali bir rakibe karşı ve zengin uygulama çeşitliliğiyle, kesme, saldırı ve savunma gibi eylemlerin gerçek kılıçla nasıl yapılacağını inceler.

Kılıç ustası, otururken, yürürken, bütün yönlerden gelecek saldırılara hazır olmalı, kendini savunabilmeli ve bunlara karşılık verebilmelidir. İaido'da saldırı ve savunma, ma-ai (mesafe), hasuji (kılıç kesiş açıları) ve te-no-uchi (kılıç tutma) bilgileri açısından ele alınır. Birlik bilgisi de, uyumlu kılıç ve beden hareketiyle rakibin saldırısına nüfuz etmek ve psikolojik zayıflığından faydalanarak onu yenmekle incelenir. Bu gerçek "Kendini Savunma"dır.

Gerçek İai Ruhu

İaido'nun en derin öğretisi ruhsal alandadır. İai, sadece bir düşmanı saf dışı etmek olarak değil, içimizdeki düşmanı yenmek olarak ele alınmalıdır. Burada söz konusu olan zafer, kin nedir bilmeyen bir yüreğe sahip olmak ve kılıcı asla çekmemekte yatar. Bu bilgi İaido'nun eski adlarından olan Saya-no-uchi'de gizlidir. Anlamı "Kılıcı çekmeden yenilmezliğe ermek"tir.

Diğer bir deyişle İai, kötü niyetli değil, huzurlu olmaya dayalı insansal mükemmelliğe gidiş yoludur. İai'ın modern anlamı, insan hayatındaki barış ve huzurdur. Daha geniş olarak "Yılmadan çalışma sayesinde, evrenle uyumlu yaşama yolu" anlamına da varılır.

Kendo'yla Bağlantısı

Zamanımızın çok önemli bir İaidocusu olan Nakayama Hakudo, Kendo ve İaido'ya "Bir kuşun iki kanadı gibi ayrılmaz" olarak bakıyordu. Kılıç sanatında ustalaşmak isteyen için, bu ikisinden biri eksikse mükemmelliğe varmanın imkansızlığına inanıyordu.

Okullar/Stiller

Pek çok Ryu-ha ya da okul vardır. En yaygınları şunlardır: Muso Shinden Ryu, Muso Jikiden Eishin Ryu, Tamiya Ryu, Hoki Ryu, Araki Ryu, Toyama Ryu vs. Bir ömür boyu çalışmak bile bu stillerin hepsinin öğrenilmesine yetmez.

1968'den bu yana onbir kılıç ustasından oluşan bir komisyon Zen Nihon Kendo Renmei (Japon Kendo Federasyonu) önderliğinde toplanarak, değişik stillerin önemli özelliklerini oniki Kata'da toplamışlardır. Bu seri ZNKR Seitei İai Kata adını taşır.

Yeni başlayanların da çalışabileceği bu kata serisi, bütün stillere ait prensiplerin yüzde doksanını içerir. Yine de gerçek ustalık ve İai ruhunun anlaşılması eski Ryu-ha'ların (stillerin) çalışılmasıyla mümkündür.

Avrupa Kendo Federasyonu (EKF) sitesinden alınmıştır.

İAİDO TERİMLER SÖZLÜĞÜ

Soke: İlgili öğretinin en üst seviyesindeki büyük üstadı

Ryu: Okul, Stil

Sensei: Eğitmen, öğretmen

Sempai: Kıdemli öğrenci (sizden önce Iaido’ya başlayan kişiler)

Kohai: Yeni öğrenci (sizden sonra Iaido’ya başlayan kişiler)

Iaidoka: Iaido çalışan herkes

Dan: Siyah kuşak seviye (1-10 arası: Shodan, nidan, sandan, yondan, godan, rokudan, nanadan, hachidan, kudan, judan)

Yudansha: Dan seviyeli üyeler

Waza: Teknik

 

Malzemeler:

Gi: Üst giysi

Hakama: Alt giysi

Obi: Kemer

Bokken: Tahta kılıç

Iaito: Metal antreman kılıcı

Shinken: Gerçek kılıç

Juban: Gi iç giysisi

Tabi: Patik, çorap

Zori: Terlik

 

 

 

Faaliyetler

 

Kihon: Temel hareketler

Keiko: Pratik yapmak

Shinsa: Dan sınavı

Enbu: Gösteri

Taikai:Yarışmalı çalışma

Tameshigiri: Shinken ile kesme çalışmaları

 

 

Saygı ve Selamlama

 

Dojo: Çalışma yapılan yer

Shomen: Dojonun selam verdiğimiz ön tarafı

Shinzen: Dojoda bayrak, kurucu resmi vs bulunan bölüm (Shomen’de)

Rei: Eğilmek, eğilerek saygı göstermek, selam vermek

Shinzen ni rei, Shomen ni rei: Dojoya gösterilen saygı için eğilmek

Sensei ni rei: Eğitmen, öğretmenlere saygı için eğilmek

Otagai ni rei: Birbirine saygı için eğilmek

To rei: Kılıca saygı için eğilmek

Ritsu rei: Ayakta eğilmek

Za rei: Otururken eğilmek

Mokuso: Gözler kapalı meditasyon

Keito shisei: Kılıcı sol tarafta tutmak

Taito: Kılıcı obi’ye yerleştirmek

Datto: Kılıcı obi’den çıkarmak

Ki: Ruh, enerji

Hara: Karın bölgesi

Kokyu: Nefes alıp verme

Zanshin: Zihnin uyanıklığı, odaklanma

Mushin: Zihnin boş olması durumu

Maai: Uzamsal aralık

Ma: Zamansal aralık

Metsuke: Göz teması

Enzan no metsuki: Uzak dağlara bakış

Seme: İtiş, baskı

Kime: Bitişteki odaklanma

 

 

Pozisyonlar

Seiza: Oturma

Batto: Ayakta durma

Hajime: Başla

Yame: Dur

Mae: Ön

Ushiro: Arka

Migi: Sağ

Hidari: Sol

Kamae: Duruş

Hakama sabaki: Seiza’ya geçerken hakama’yı ayak bileklerinden ayırma hareketi

Tai sabaki: Vücut hareketi

Ashi sabaki: Ayak ve/veya bacak hareketi

 

 

Duruşlar

Shizentai: Eller yanda doğal duruş

Chudan: Orta seviye

Godan: Aşağı seviye

Jodan: Yukarı seviye

Hasso: Kılıç sağda, kissaki geride ve yukarı çapraz konumda

Waki: Kılıç sağda, kissaki geride ve aşağı yatay konumda

Sei tai: Vücut ve kalça öne dönük duruş

 

 

Ayak Hareketleri

Mae: Öne adım

Ato: Arkaya adım

Okuri ashi: Ön ayak hareket eder, arka ayak takip eder

Ayumi ashi: Çapraz adım

Hiraki ashi: Yana adım

Tsugi ashi: Yarım adım

 

 

 

 

Kılıç hareketleri

Sayabiki: Saya’yı geriye çekme hareketi

Te no uchi: Kılıcı sıkıca kavrama

Kiri te: Kesen el

Shinite/nobite: Kılıcı zayıf tutma

Hasuji: Kılıc açısı

Kiritsuke: Kesmek

Katate giri: Tek el ile kesiş

Morote giri: İki el ile kesiş

Makko: Dikey kesiş

Yoko giri: Yatay kesiş

Kesa giri: Çapraz aşağı kesiş

Kiriage: Çapraz yukarı kesiş

Soete: Bir el tsuka’da diğer el kılıcın üzerinde

Kiriotoshi: Bitirme kesişi

Nukitsuke: Kılıcı çekip yatay olarak kesiş

Uke nagashi: Yönünü değiştirmek

Furi kaburi: Nuki’den jodan’a geçmek

Chiburi: Kılıcı silkerek temizleme

O chiburi: Geniş dairesel chiburi

Yoko chiburi: Yana doğru yatay chiburi

Noto: Kılıcı saya’ya yerleştirme hareketi